TẦM SOÁT UNG THƯ VÚ
TẦM SOÁT UNG THƯ VÚ
BSCKII NGUYỄN ANH LUÂN
Tầm soát ung thư là tìm kiếm và phát hiện ung thư hoặc các tổn thương tiền ung thư ở những người không có triệu chứng. Mục tiêu của tầm soát là chẩn đoán bệnh ung thư ở giai đoạn sớm và giảm tỉ lệ tử vong, thương tật do ung thư gây ra.
Ung thư vú là loại ung thư có xuất độ và tử suất hàng đầu trong các loại ung thư ở nữ giới. Nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm, thì việc điều trị sẽ đạt hiệu quả cao. Việc tầm soát ung thư vú được đề xuất từ những năm 1963, sau khi nhũ ảnh (X – Quang tuyến vú) ra đời, góp phần giảm tỉ lệ tử vong do ung thư vú từ 15 – 20%.
I. Đối tượng tầm soát ung thư vú:
- Phụ nữ ≥ 40 tuổi.
- Phụ nữ có tiền căn gia đình mắc ung thư vú, có quan hệ bậc 1 với bệnh nhân ung thư vú
- Phụ nữ có xét nghiệm đột biến gene BRCA1, BRCA2 (+)
- Phụ nữ có tiền căn xạ trị vùng ngực lúc < 30 tuổi.
II. Các phương tiện tầm soát ung thư vú:
Tuy có nhiều phương tiện tầm soát, nhưng hiện nay phương tiện tầm soát được chứng minh làm giảm tỉ lệ tử vong do ung thư vú chỉ có nhũ ảnh. Siêu âm tầm soát ung thư vú hiện chưa được chấp thuận, mà chỉ đóng vai trò hỗ trợ thêm cho nhũ ảnh.
MRI vú (chụp cộng hưởng từ tuyến vú) thường được chỉ định cho phụ nữ trẻ < 40 tuổi khi có nghi ngờ, hoặc các trường hợp nguy cơ cao, hiện tại chưa có bằng chứng trong chỉ định MRI vú để tầm soát ung thư vú cho phụ nữ có nguy cơ trung bình.
Tự khám vú cũng được đánh giá qua 2 nghiên cứu lớn ở Nga và Trung Quốc, nhưng cũng chưa được áp dụng như một phương tiện tầm soát độc lập mà chỉ có vai trò hỗ trợ các phương tiện khác.
III. Khi nào nên tầm soát ung thư vú:
Phụ nữ < 40 tuổi: các tác giả khuyến cáo không cần tầm soát ung thư vú thường qui cho nhóm đối tượng này, vì xuất độ ung thư vú ở nhóm này là thấp.
Phụ nữ từ 40 tuổi đến 49 tuổi: đây là độ tuổi mà các hiệp hội ung thư tại Hoa Kỳ khuyên nên bắt đầu tầm soát ung thư vú; trong khi Châu Âu khuyến cáo nên tầm soát từ tuổi 50. Phương tiện tầm soát là chụp nhũ ảnh định kỳ mỗi 1 – 2 năm.
Phụ nữ từ 50 tuổi đến 74 tuổi: các tác giả khuyến cáo sử dụng nhũ ảnh tầm soát mỗi 1 – 2 năm.
Phụ nữ > 75 tuổi: chỉ nên tầm soát nếu thời gian kỳ vọng sống thêm > 10 năm và phương tiện tầm soát là chụp nhũ ảnh mỗi 2 năm.
IV. Kết luận:
Tuổi bắt đầu nên tham gia tầm soát ung thư vú là 40 tuổi.Nhũ ảnh là phương tiện tầm soát duy nhất hiện nay được chứng minh giảm tỉ lệ tử vong do ung thư vú.
Siêu âm, MRI tuyến vú là phương tiện hỗ trợ thêm, chưa được chấp thuận trong tầm soát cho nhóm nguy cơ trung bình.
Phụ nữ có nguy cơ cao nên tầm soát sớm hơn.